Szmaragdy, piękne i drogie kamienie, fascynują każdego swoim głębokim kolorem życia i harmonii. Byli czczeni przez egipskich faraonów, indyjskich maharadży, kłaniali się przed nimi europejscy władcy.
Szmaragdy były dobrze znane już w czasach Starego Testamentu. Szmaragd jest jednym z dwunastu kamieni, którymi ozdobiony był napierśnik arcykapłana Aarona. Na każdym z kamieni wypisane były imiona dwunastu plemion Izraela. Szmaragd symbolizował plemię Lewitów - potomków Lewiego.
Szmaragd to jeden z tych klejnotów, którego reputacja i symbolika zmieniały się na przestrzeni wieków. Albo był znany jako kamień wiedźmy, albo symbolizował kosmiczną energię i wewnętrzną siłę, albo uosabiał wiosenną odnowę natury, a nawet przypisywał mu złą reputację - uważali go za atrybut najstraszniejszych sił.
Dla alchemików szmaragd był kamieniem filozoficznym, który mógł tchnąć życie we wszystko, co istnieje. Tak czy inaczej, szmaragd był podziwiany przez wszystkie narody i przez wszystkie czasy, wszyscy u władzy starali się go posiąść.
Większość szmaragdów wydobywano od I tysiąclecia p.n.e. w kopalniach egipskich faraonów. Dowody na to są dość rzadkie. Pierwszymi większymi osadami, między Morzem Czerwonym a Nilem w czasach faraonów, były tak zwane Góry Szmaragdowe. We współczesnej historii są one określane jako kopalnie królowej Kleopatry.
Sama królowa bardzo lubiła te drogocenne kamienie, a możliwość otrzymania z rąk szmaragdu ozdobionego profilem Kleopatry była uważana za znak najwyższego miłosierdzia. Złoża te rozwijały się do średniowiecza. Szmaragdy stąd rozeszły się po całym świecie.
W 1830 roku francuscy badacze odkryli tu system podziemnych galerii, wydrążonych na głębokości 25 metrów, a także znaleziono narzędzia pochodzące z 1333 roku p.n.e. Bardzo cenione były szmaragdy egipskie, choć nie były one wysokiej jakości, gdyż pokryte były licznymi pęknięciami.
Współczesne szmaragdy wydobywa się głównie w Kolumbii. Jubilerzy skrupulatnie wybierają kamienie szlachetne, a tylko 1/3 wszystkich wydobywanych w Kolumbii jest wykorzystywana do cięcia. W Brazylii występują liczne złoża, szmaragdy różnią się tu od kolumbijskich nie tylko kolorem (zazwyczaj są jaśniejsze), ale także wieloma inkluzjami, które nie zawsze pozwalają na użycie kamienia do cięcia.
Są też depozyty w Zimbabwe. Nieczęsto tutaj, ale są szmaragdy, które nie ustępują pięknem kolumbijskim, a czasem nawet je przewyższają. Bardzo podobne do kryształów kolumbijskich znajdują się w Afganistanie.
Wiele szmaragdów należało, jak zawsze, do wielkich tego świata. Na przykład jeden z największych kamieni ma osobistą nazwę - „Wielki Mogul”. Jego nazwa pochodzi od indyjskich władców, którzy zdominowali Indie w XVI i XVII wieku. Uważa się, że kamień został sprowadzony z Kolumbii i sprzedany pod koniec XVII wieku ostatniemu z dynastii Mogołów - Aurangzebowi.
Po jednej stronie kamienia wyryto kilka linii muzułmańskich modlitw, po drugiej wspaniały orientalny ornament w formie kwiatu. Mogły być ozdobione turbanem, a może ubraniami Aurangzeba. Kamień miał wagę 217 karata. W 8 roku ten szmaragd został sprzedany w Christie's za 2001 miliona dolarów.
Drogi morskie usiane są licznymi wrakami statków. Szmaragdy zrabowane przez konkwistadorów trafiły na dwór hiszpański. Większość z tych kamieni została złapana ze świątyń Inków, a także z Kolumbii. Wyjęto tysiące pięknych szmaragdów. Szmaragd w całej Ameryce Południowej był uważany za święty kamień. A wśród Europejczyków był ceniony ponad złoto.
Jednym z największych łupów wojskowych w historii jest nadal okup zapłacony przez Indian Inków za uwolnienie ich przywódcy. W 1532 roku przywódca Inków Atahualpu został schwytany przez konkwistadorów. Zapłacono za niego około 6 ton złotych przedmiotów zdobionych szmaragdami i innymi kamieniami szlachetnymi.
W 1555 Europejczycy zaczęli wydobywać złoża szmaragdu w Kolumbii. Od tego czasu pod nadzorem Hiszpanów w kolumbijskich kopalniach pracowali indyjscy niewolnicy. Im głębiej stawały się kopalnie, tym mniej ludzi przeżyło. Wydobycie szmaragdów osiągnęło bezprecedensową skalę.
Do tej pory szmaragdy wydobywane w Ekwadorze i Kolumbii nazywane są „Inkami”. Wiele historii i legend wiąże się z cudownym klejnotem.
Rosyjski przyrodnik W.M. Severgin w swoich notatkach o mineralogii mówi, że Peruwiańczycy mieli ogromny szmaragd wielkości strusiego jaja, który czcili i nazywali swoją Szmaragdową Boginią. Hiszpanie nie dostali tej bogini. Kiedy Indianie zobaczyli, że rabusie z konkwistadorów wkrótce ich dopadną, rozbili wspaniały kryształ. Tak mówi legenda.
Ponad 450 szmaragdów zdobi „Korona Andów”, zawiera niektóre z tych kamieni, które były okupem za inkaskiego władcę Atahualpy. Przez długi czas przebywała w katedrze Matki Bożej w kolumbijskim mieście Popayan, od czasu do czasu została porwana, ale wróciła ponownie, dopóki konsorcjum amerykańskich biznesmenów nie przejęło jej w XX wieku.
W XIX wieku złoża szmaragdów znaleziono również na Uralu w Rosji. Unikalne szmaragdy w 19 gi 672 g są przechowywane w Diamentowym Funduszu Rosji.
Jeden z największych szmaragdów na świecie - Szmaragd Devonshire, który otrzymał imię szóstego księcia Devonshire – Williama Cavendisha. Został znaleziony w słynnych kopalniach kolumbijskich i podarowany księciu przez pierwszego cesarza Brazylii i króla Portugalii Pedro I, choć według innej wersji książę kupił od niego ten kryształ.
"Szmaragdowy Budda" - kamień o wadze 3600 karatów został znaleziony w 1994 roku. Wycięto z niego statuetkę Buddy i nazwano ją na cześć świątyni o tej samej nazwie w Tajlandii - "Szmaragdowy Budda".
Szmaragdowa „Królowa Izabela” - szmaragd kolumbijski o masie 964 karatów został nazwany imieniem królowej Izabeli, żony króla Hiszpanii Karola V. Na początku XVI w. właścicielem tego niezwykłego szmaragdu został dowódca wojsk hiszpańskich Hernan Cortes, który m.in. inne skarby, został mu podarowany przez cesarza Azteków Montezumę.
Cortes nazwał szmaragd imieniem królowej, którą on z kolei również chciał podarować. Ale tak się nie stało, ekspedycje i operacje wojskowe w Nowym Świecie zostały zawieszone z powodu braku funduszy. Szmaragd pozostał z Cortesem. Szlachetny kamień i wiele innych skarbów, które Cortes podarował swojej żonie Juana De Zuniga w dniu ślubu.
Przez długi czas szmaragd pozostawał w rodzinie potomków Juany, prawie 200 lat. Wówczas król hiszpański Ferdynand VI już w 1757 r. nadal domagał się zwrotu obiecanego klejnotu. W tym samym roku do wybrzeży Hiszpanii wyruszył statek załadowany szmaragdami, złotem i innymi skarbami Azteków, a wraz z nimi Szmaragd Izabeli.
Statek rozbił się w Trójkącie Bermudzkim. Minęło ponad 200 lat, a w 1992 roku zatopione skarby zostały wydobyte z dna oceanu. Wśród wszystkich skarbów był szmaragd o podłużnym kształcie i rzadkiej urodzie, który nie mieścił się w dłoni. W wyniku wszystkich badań naukowcy uznali go za „Szmaragd Isabelli”.
Zawodowi nurkowie dokonali najbardziej wyjątkowego odkrycia końca XX wieku. Skarby znalezione na wraku obejmowały oszlifowane szmaragdy o łącznej wartości 20 25 karatów, prekolumbijską złotą biżuterię, szmaragdową druzę ważącą ponad 000 24 karatów oraz setki wyjątkowej i bezcennej biżuterii Azteków i Majów.
Narodowe Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie mieści słynną platynowa broszka "Dziwka". W centrum broszki znajduje się duży szmaragd o wadze 75,47 karata. Kryształ jest wyjątkowy nie tylko pod względem wielkości, ale także dlatego, że nie zawiera inkluzji, co jest bardzo rzadkie w przypadku szmaragdów.
Ten szmaragd ma też swoją historię. Kamień został znaleziony w kolumbijskich kopalniach w XVI-XVII wieku, przewieziony do Europy przez hiszpańskich konkwistadorów, a następnie pocięty i sprzedany władcom Imperium Osmańskiego. Władca imperium nosił ten klejnot w sprzączce swojego ceremonialnego stroju.
W 1908 r. sułtan przebywał na wygnaniu, wiele klejnotów wywieziono do Europy i sprzedano. Unikatowy szmaragd został zakupiony przez firmę jubilerską Tiffany, gdzie zaopiekowano się nim w otoczeniu diamentów. Skończył więc jako część broszki zakupionej przez Janet Annenberg Hooker.
Po pewnym czasie przeniosła cenną broszkę do Muzeum Historii Naturalnej, a jakiś czas później Hooker przekazał do tego samego muzeum 5 milionów dolarów. Za te pieniądze powstała galeria kamieni szlachetnych.
Kolekcja biżuterii Elizabeth Taylor obejmuje unikalny naszyjnik szmaragdowy wysadzany diamentami, naszyjnik ze szmaragdowymi kolczykami w kształcie serca. Biżuteria słynnej aktorki jest godna podziwu.
Szmaragdy były i pozostają najbardziej pożądanymi klejnotami natury, symbolizującymi sukces i szczęście. Szmaragdowe historie toczą się dalej...
